Fascynujące odmiany angielskiego w USA, Kanadzie, Irlandii, Szkocji, Australii i Nowej Zelandii.

Język angielski, jak zapewnie wiesz, wywodzi się z Wysp Brytyjskich a z czasem rozprzestrzenił się na cały świat. W tym artykule kontynuujemy badanie unikalnych odmian tego języka. Przygotuj się na językową podróż przez sześć anglojęzycznych krain!

1. Amerykański angielski: Melting pot języka

Amerykański angielski, znany ze swojej różnorodności i odkrywczości, jest używany przez ponad 300 milionów ludzi. Ta odmiana języka ewoluowała przez stulecia, absorbując wpływy różnych kultur i tworząc własną, unikalną tożsamość.

Charakterystyczne cechy:

• Uproszczona pisownia (np. „color” zamiast „colour”, „center” zamiast „centre”)
• Specyficzne słownictwo (np. „vacation” zamiast „holiday”, „apartment” zamiast „flat”)
• Wymowa „r” na końcu sylab
• Tendencja do używania prostszych czasów gramatycznych (np. Past Simple zamiast Present Perfect)

Ciekawe wyrażenia:

• „Ballpark figure” – przybliżona liczba
• „Break a leg” – powodzenia (używane głównie w kontekście występów)
• „Piece of cake” – łatwizna
• „Spill the beans” – wygadać się, zdradzić sekret
• „Shoot the breeze” – prowadzić niezobowiązującą rozmowę

Regionalne różnice:

Amerykański angielski różni się znacznie w zależności od regionu.

Na przykład:

• Południowy akcent (Southern drawl) charakteryzuje się przeciąganiem samogłosek
•  Nowojorski akcent często pomija „r” na końcu sylab
• Środkowozachodni akcent (Midwest) jest często uważany za „standardowy” amerykański

Ćwiczenie: „American or British?”

Określ, czy poniższe słowa są amerykańskie (US) czy brytyjskie (UK):

1. Elevator // 2. Lorry // 3. Sidewalk // 4. Aubergine // 5. Soccer // 6. Trousers

Odpowiedzi: 1. US, 2. UK, 3. US, 4. UK, 5. US, 6. UK

2. Kanadyjski angielski: Między W.Brytanią a Ameryką

Kanadyjski angielski to fascynująca mieszanka wpływów brytyjskich i amerykańskich, z dodatkiem unikalnych kanadyjskich elementów. Ta odmiana odzwierciedla złożoną historię i geografię Kanady, balansując między europejskim dziedzictwem a północnoamerykańską rzeczywistością.

Unikalne cechy:

• Mieszana pisownia (np. „colour” jak w UK, ale „analyze” jak w USA)
• Charakterystyczne słownictwo (np. „toque” – czapka zimowa, „loonie” – moneta jednodolarowa)
• Słynne kanadyjskie „eh” na końcu zdań, używane do potwierdzenia lub szukania zgody
•  Wymowa słowa „about” jako „aboot” (choć to raczej stereotyp niż rzeczywistość)

Wpływy francuskie:

Ze względu na oficjalną dwujęzyczność Kanady, kanadyjski angielski zawiera wiele zapożyczeń z francuskiego, np.: „Dépanneur” – mały sklep spożywczy (używane głównie w Quebecu) „Tuque” – toczek/czapka, alternatywna pisownia „toque”

Kanadyjski angielski	Znaczenie	Odpowiednik w innych odmianach
Double-double	Kawa z podwójną porcją śmietanki i cukru	–
Loonie	Moneta jednodolarowa	–
Washroom	Toaleta	Restroom (US), Toilet (UK)
Garburator	Rozdrabniacz odpadów kuchennych	Garbage disposal (US)

Ciekawostka:

Kanadyjczycy często używają słowa „sorry” nie tylko jako przeprosiny, ale również jako wyraz empatii lub nawet jako sposób na rozpoczęcie rozmowy. To część stereotypowej kanadyjskiej uprzejmości!

3. Irlandzki angielski: Celtycki urok

Irlandzki angielski, zwany też Hiberno-English, łączy w sobie wpływy języka irlandzkiego (gaelickiego) z angielskim, tworząc unikalną i melodyjną odmianę. Ta wersja angielskiego odzwierciedla bogatą historię i kulturę Irlandii.

Charakterystyczne cechy:

• Użycie „after” w czasie przeszłym, np. „I’m after eating” (Właśnie zjadłem)
• Specyficzna składnia, np. „What way are you?” (How are you?)
• Częste używanie słowa „so” na końcu zdań dla emfazy
• Tendencja do pomijania słów „yes” i „no”, zamiast tego powtarzanie czasownika z pytania

Ciekawe wyrażenia:

• „Grand” – w porządku, dobrze (używane bardzo często)
• „Craic” – zabawa, dobry czas (zapożyczenie z irlandzkiego)
• „Feck” – łagodniejsza wersja przekleństwa
• „Yoke” – rzecz, której nazwy nie można sobie przypomnieć
• „Gobsmacked” – zdumiony, oszołomiony

Wpływy gaelickie:

Wiele irlandzkich wyrażeń to dosłowne tłumaczenia z języka irlandzkiego, np.:

• „I’m after doing it” – dosłowne tłumaczenie irlandzkiego „Tá mé tar éis é a dhéanamh” 
• „He’s a good skin” (Jest dobrym człowiekiem) – z irlandzkiego „Is craiceann maith é”

Ćwiczenie: „Irlandzkie zagadki”

Co oznaczają poniższe irlandzkie wyrażenia?

• „I will, yeah” (wypowiedziane sarkastycznie)
• „Give out”
• „Press”

Odpowiedzi:

• Nie ma mowy, na pewno nie,
• Narzekać, krytykować,
• Szafa (zamiast „wardrobe” lub „closet”)

4. Szkocki angielski: Góralska duma

Szkocki angielski, nie mylić ze szkockim językiem (Scots), to odmiana pełna charakteru i bogatej historii. Odzwierciedla ona unikalną kulturę i tożsamość Szkocji, łącząc wpływy anglosaskie, celtyckie i nordyckie.

Unikalne cechy:

• Charakterystyczna wymowa „r” (tzw. rolled R)
• Używanie „wee” jako określenia czegoś małego lub jako ogólnego przysłówka
• Specyficzne słownictwo, często z wpływami gaelickimi i Scots
• Różnice w wymowie samogłosek, np. „boot” brzmi bardziej jak „boat” w niektórych regionach

Ciekawe wyrażenia:

• „Aye” – tak
• „Nae bother” – nie ma problemu
• „Dinnae” – nie rób (don’t)
• „Ken” – wiedzieć
• „Bonnie” – piękny, ładny

Regionalne różnice:

Szkocki angielski różni się znacznie w zależności od regionu:

• Glaswegian (akcent Glasgow) słynie z szybkiego tempa mowy i specyficznego slangu
•  Highland English zachowuje więcej wpływów gaelickich
• Akcent z Edynburga jest często uważany za bardziej „wyrafinowany”

Ćwiczenie: „Odgadnij znaczenie”

Co oznaczają poniższe szkockie słowa?

Braw // Canny // Blether // Scran // Skelp

Odpowiedzi:

Świetny // Wspaniały // Ostrożny/mądry // Gadać, plotkować // Jedzenie // Uderzenie, klaps

5. Australijski angielski: Słoneczny slang

Australijski angielski, znany jako „Aussie English” lub „Strine”, słynie z unikalnych skrótów i kolorowego slangu. Ta odmiana odzwierciedla swobodny styl życia i poczucie humoru Australijczyków.

Charakterystyczne cechy:

• Skracanie słów i dodawanie „-ie” lub „-o”, np. „barbie” (barbecue), „arvo” (afternoon)
• Unikalny akcent, szczególnie w wymowie samogłosek (np. „mate” brzmi bardziej jak „mite”)
• Bogactwo idiomów związanych z naturą i życiem w Australii
• Tendencja do podnoszenia intonacji na końcu zdań, co może brzmieć jak pytanie

Ciekawe wyrażenia:

• „Fair dinkum” – prawdziwy, autentyczny
• „Strewth” – wykrzyknik wyrażający zdziwienie (skrót od „God’s truth”)
• „Crikey” – wykrzyknik wyrażający zdziwienie lub podziw
• „Sheila” – kobieta „Drongo” – głupek, idiota

Unikalne słownictwo:

Australijski angielski	Znaczenie	Standardowy angielski
Thongs	Klapki	Flip-flops
Esky	Przenośna lodówka	Cooler
Bogan	Osoba niewykształcona, prostacka	Redneck (US)
Servo	Stacja benzynowa	Gas station (US), Petrol station (UK)

Ćwiczenie: „Aussie slang challenge”

Spróbuj rozszyfrować znaczenie tych australijskich wyrażeń:

• „She’ll be right”
• „Chuck a sickie”
• „Flat out like a lizard drinking”

Odpowiedzi:

• Wszystko będzie dobrze
• Wziąć dzień wolny, udając chorobę
• Być bardzo zajętym

6. Nowozelandzki angielski: Kiwi English

Angielski z Nowej Zelandii, choć często mylony z australijskim, ma swój unikalny charakter. Odzwierciedla on wpływy kultury Maori oraz izolację geograficzną kraju.

Unikalne cechy:

• Charakterystyczna wymowa samogłosek, np. „fish and chips” brzmi jak „fush and chups”
• Częste użycie słowa „eh” na końcu zdań, podobnie jak w kanadyjskim angielskim
• Znaczące wpływy języka Maori Tendencja do skracania słów i dodawania „-ie” (podobnie jak w australijskim)

Wpływy Maori:

Język Maori ma ogromny wpływ na nowozelandzki angielski. Przykłady:

• „Kia ora” – cześć, dziękuję (używane powszechnie)
• „Whanau” – rodzina, używane również w kontekście bliskich przyjaciół
• „Kai” – jedzenie

Ciekawe słowa i wyrażenia:

• „Sweet as” – świetnie, super (porównanie jest niedokończone, ale rozumiane)
• „Chur” – podziękowanie lub wyrażenie aprobaty
• „Tramping” – wędrówka, trekking
• „Tiki tour” – okrężna droga, zwiedzanie
• „Pack a sad” – dąsać się, obrazić się

Unikalne słownictwo:

Nowozelandzki angielski	Znaczenie	Standardowy angielski
Jandals	Klapki	Flip-flops
Dairy	Mały sklep spożywczy	Convenience store
Bach	Domek letniskowy	Holiday home
Chilly bin	Przenośna lodówka	Cooler

Ćwiczenie: „Kiwi czy nie Kiwi?”

Określ, które z poniższych słów są charakterystyczne dla nowozelandzkiego angielskiego:

1. Togs // 2. Barbie // 3.Whanau // 4.Tucker // 5.Chilly bin // 6.Tramping // 7.Dunny 

Odpowiedzi:

1.Tak (strój kąpielowy w NZ)

2.Nie (to australijskie określenie grilla)

3.Tak (rodzina, z języka Maori)

4.Nie (australijskie określenie jedzenia)

5.Tak (przenośna lodówka)

6.Tak (wędrówka, trekking)

7.Nie (australijskie określenie toalety)

Ciekawostka:

Nowozelandczycy często używają skrótu „Kiwi” na określenie siebie samych lub czegoś typowo nowozelandzkiego. Termin ten pochodzi od ptaka kiwi, który jest symbolem narodowym Nowej Zelandii.

Praktyczne wskazówki: Jak radzić sobie z różnymi odmianami angielskiego?

Bądź otwarty na różnorodność: Każda odmiana angielskiego to okno na inną kulturę. Traktuj je jako szansę na poszerzenie swoich horyzontów.

Znaczenie wielu słów i wyrażeń zależy od kontekstu kulturowego.  Niektóre słowa mogą mieć różne znaczenia w różnych odmianach języka angielskiego. Na przykład, „pants” oznacza spodnie w amerykańskim angielskim, ale bieliznę w brytyjskim. Nie bój się używać lokalnych wyrażeń i slangu, ale rób to z wyczuciem i odpowiednio do sytuacji!

Ćwiczenie bonusowe: „Światowa podróż angielskiego”

Spróbuj dopasować poniższe wyrażenia do odpowiednich krajów:

1.”Sweet as” 2.”Wicked” 3.”Y’all” 4.”Eejit” 5.”Fair dinkum” 6.”Loonie” 

a) USA (południowe stany)

b) Irlandia

c) Kanada

d) Australia

e) Nowa Zelandia

f) Anglia (slang młodzieżowy) 

To ćwiczenie pokazuje, jak różnorodny i bogaty może być język angielski w zależności od regionu. Pamiętaj, że nauka tych różnic to nie tylko kwestia poprawności językowej, ale także sposób na lepsze zrozumienie kultury i mentalności ludzi z różnych części świata anglojęzycznego.

Odpowiedzi: 1-e, 2-f, 3-a, 4-b, 5-d, 6-c

Co z tego wynika dla nas?

Różnorodność odmian języka angielskiego to fascynujące zjawisko, które odzwierciedla bogactwo kultur i historii różnych regionów świata.

Zamiast postrzegać te różnice jako przeszkodę, traktuj je jako okazję do poszerzenia swojej wiedzy językowej i kulturowej. Pamiętaj, że skuteczna komunikacja to nie tylko znajomość słów, ale także zrozumienie kontekstu kulturowego i niuansów językowych.

Niezależnie od tego, czy planujesz podróż do jednego z omawianych krajów, czy po prostu chcesz poszerzyć swoje horyzonty językowe, znajomość tych różnic z pewnością wzbogaci Twoje doświadczenie z językiem angielskim.

Jeśli ten artykuł rozbudził Twój apetyt na wiedzę o różnych odmianach języka angielskiego rozwiąż test poziomujący lub zapisz się na kurs języka angielskiego w Avalonie

Nasi doświadczeni lektorzy pomogą Ci nie tylko zrozumieć te fascynujące różnice, ale także efektywnie wykorzystać je w praktyce. Nie czekaj – rozpocznij swoją przygodę z bogactwem języka angielskiego już dziś!